نماسازي با سنگ شامل نماسازي با سنگهاي غيرمنظم مانند لاشه، لاشه موزائيكي، لاشه موزائيكي درز شده و نماسازي با سنگهايي منظم مانند بادبر، بادبر سرتراش، بادكوبه‌اي، تيشه‌اي، صيقلي و نماسازي با سنگهاي پلاك از لوحه سنگ مي‌باشند. مقاومت فشاري سنگها، ميزان جذب آب، تاب در برابر يخبندان، ثبات در مقابل نور و ساير ويڿگيهاي سنگ طبق مشخصات مندرج در فصل مصالح خواهد بود
نماسازي با سنگهاي غيرمنظم
در اين نوع نماسازي استحكام ملات، بايد در حد استحكام سنگ باشد تا پيوستگي و يكپارچگي اجزاي متشكله تأمين گردد، بدين منظور مي‌توان از ملاتهاي ماسه سيمان و باتارد و ماسه آهك استفاده نمود. حداقل ضخامت ديوار هنگامي كه نماسازي با سنگهاي غيرمنظم صورت مي‌پذيرد، 60 سانتيمتر خواهد بود. در اجراي نماسازي با سنگهاي غيرمنظم، بايد از ايجاد درزهاي ممتد خودداري شود. درزهاي قائم در رجهاي متوالي نبايد در امتداد هم قرار گيرند، حداقل فاصله درزهاي قائم از يكديگر 10 سانتيمتر است. در ديوارهاي نيمه‌سنگي متشكل از سنگ و آجر، چنانچه بيش از ضخامت ديوار يا آجر احداث شود، بايد از تقليل سريع حجم آجركاري جلوگيري به عمل آيد. بدين منظور لازمست از ملات با استحكام زياد مانند ملات ماسه سيمان استفاده شود و با اجراي تدريجي امكان خشك شدن رديف زيرين فراهم آيد، تكيه تيرهاي سقف بايد روي قسمت آجري باشد.
ايجاد پيوستگي بين بخشهاي آجري و سنگي، بايد با بهره‌گيري از مهارهاي فلزي صورت پذيرد. نماسازي با سنگهاي غيرمنظم شامل نماسازي با سنگ لاشه، لاشه موزائيكي، لاشه موزائيكي درز شده مي‌باشد.
در مورد لاشه‌چيني بايد حداقل طول ريشه، براي سنگهاي كله 40 سانتيمتر، سنگهاي راسته به اندازه ارتفاع سنگ و سنگهاي يكسره يا سرتاسري كه معادل عرض ديوار هستند، به اندازه 50 سانتيمتر باشد.
حداقل ارتفاع سنگ در نما 20 سانتيمتر است.
ابعاد سنگهاي لاشه موزائيكي مانند سنگهاي لاشه مي‌باشند، با اين تفاوت كه بايد درز بين سنگها اندازه معيني داشته باشند.
در خصوص سنگهاي موزائيكي درز شده علاوه بر آنكه درز بين سنگها بايد داراي اندازه معيني باشد، كناره‌هاي سنگها بايد چكش‌كاري شوند.
نماسازي با سنگهاي منظم
اين نوع سنگها كه به صورت طبيعي از معدن، حمل و با پتك به صورت مكعبي درمي‌آيند، بايد داراي سطوح مستطيل در نما باشند. سطوح تحتاني و فوقاني سنگها، بايد صاف باشند تا انتقال نيرو موضعي نبوده و ناهمواريها موجب خرد شدن سنگها نشوند و لب‌پريدگي در نماي سنگها ظاهر نگردد. در نماسازي با سنگهاي منظم از انواع سنگهاي زير استفاده مي‌شود:
الف: سنگ بادبر
در مورد سنگهاي بادبر حداقل طول ريشه براي سنگهاي كله 40 سانتيمتر، سنگهاي راسته 20 سانتيمتر و سنگهاي سرتاسري 50 سانتيمتر است. حداقل عرض سنگها 20 سانتيمتر، حداقل ارتفاع آنها 15 سانتيمتر و حداكثر بار سنگ در نما 4 سانتيمتر خواهد بود. درز بين سنگها اعم از افقي و قائم، بايد از 2 سانتيمتر كمتر باشد. سنگهاي بادبر مي‌توانند با ارتفاع مساوي در يك رديف اجرا شوند. تساوي ارتفاع در رجهاي متوالي الزامي نيست، ليكن حداقل ارتفاع 15 سانتيمتر براي هر رج بايد رعايت شود.
ب: سنگ بادبر سرتراش
ابعاد اين سنگها مانند سنگهاي بادبر هستند، با اين تفاوت كه حداكثر بار سنگ 5/1 سانتيمتر و حداقل ارتفاع 18 سانتيمتر است. سطوح فوقاني و تحتاني بايد حداقل 12 سانتيمتر و سطوح جانبي آنها حداقل 8 سانتيمتر با قلم صاف و بدون بار شوند.
پ: سنگ بادكوبه‌اي
ابعاد اين سنگها مانند سنگهاي بادبر مي‌باشند با اين تفاوت كه حاشيه سنگها در نما با قلم تراش داده مي‌شوند.
ت: سنگ تيشه‌اي
ابعاد اين سنگها مانند سنگهاي بادبر مي‌باشند با اين تفاوت كه سطوح سنگها بايد به وسيله قلم تراشيده، صاف و بدون بار شوند. سطح نماي اين سنگها بايد تيشه‌داري گردد.
ث: سنگهاي صيقلي
ابعاد اين نوع سنگها مانند سنگهاي تيشه‌اي هستند. نماي اين سنگها در كارگاه به وسيله گرد سرب و سمباده و يا در كارخانه با ماشين صيقل داده مي‌شود.
نماسازي با سنگ پلاك (لوحه سنگ)
سنگ پلاك بايد در مقابل يخبندان، حرارت و رطوبت مقاوم بوده و در مقابل نور (پديده رنگ به رنگ شدن) از پايداري و ثبات برخوردار باشد. ميزان جذب آب سنگها و خاصيت صيقل‌پذيريشان، بايد مطابق مشخصات باشد. ضخامت سنگهاي پلاك به مقاومت سنگ بستگي دارد. حداقل اين ضخامت، 2 سانتيمتر است.
حداكثر مساحت سنگهاي پلاك 1800 سانتيمترمربع خواهد بود. استخراج سنگهاي تزئيني نما از معدن بايد چنان صورت گيرد كه سنگهاي مورد مصرف پاسخگوي الزامات مندرج در بند 2-1-2 بوده و از ايجاد تركهاي مويي كه به هنگام نصب باعث خرد شدن قطعات مي‌شود، جلوگيري به عمل آيد. در مواردي كه از صفحات سنگها براي ايفاي نقش عايق حرارتي استفاده مي‌شود، فاصله صفحات از ديوار بايد حداقل 2 سانتيمتر باشد تا نقش ديوار دوجداره، ايفا و هواي بين دو جدار مانع تبادل حرارتي گردد. در اين حالت قلابها بايد از جنس فولاد زنگ‌نزن باشند و چند منفذ در زير و بالا براي جلوگيري از تعريق در پشت سنگها تعبيه گردد.
در صورت استفاده از مهار فولادي معمولي، بايد بين دو جدار در محل مهار با دوغاب سيمان پر شود، در مواردي كه اختلاف درجه حرارت زياد روزانه يا فصلي و اختلاف ضريب انبساط حرارتي سنگ، مصالح زيرسازي و مواد چسباننده موجب ايجاد ترك در ملات و نفوذ رطوبت و يخزدگي و جدا شدن سنگها و زنگ زدن مهارها مي‌گردد، بايد از مهارهاي فلزي ضد زنگ استفاده شود.
نصب سنگهاي پلاك به دو روش صورت مي‌پذيرد:
الف: اتكاي طره‌اي
براي تحمل وزن سنگهاي پلاك در نماهاي سنگي، لازمست حداقل 2 تكيه‌گاه طره‌اي در ارتفاع هر طبقه ايجاد گردد. اين تكيه‌گاهها از نوع سنگ نما به صورت بلوك سنگي به جاي سنگ پلاك بتن‌آرمه و نظاير آن خواهد بود. به علاوه سنگها بايد به كمك مهارهاي فولادي زنگ‌نزن به ديوار محكم شوند، در مورد تعداد مهاريها در هر مترمربع، نحوه كاربرد آنها و ديگر جزئيات اجرايي، بايد مطابق مندرجات نقشه‌ها و نظر دستگاه نظارت اقدام شود.
ب: اتكاي جانبي
در اين روش وزن هر لوحه سنگ به وسيله مهار فلزي كه در پشت سنگ نصب شده به ديوار منتقل مي‌گردد. در اين روش نيز كاربرد اتصالات و جزئيات اجرايي مطابق نقشه‌ها و نظر دستگاه نظارت خواهد بود. جهت روشن شدن مطلب نمونه‌اي از اتصالات فلزي در اتكاي طره‌اي و اتكاي جانبي ارائه شده است.
