سنگ های قیمتی با سه ویژگی مهم قابل تشخیص و توصیف هستند. چگالی مخصوص، سختی و رنگ از مهمترین ویژگی های یک سنگ هستند که می توانند در برخی موارد برای بعضی از سنگ ها منحصر به فرد باشند و نحوه ی تشخیص آن سنگ را آسان تر می نماید. هر کدام از این ویژگی ها نکات خاصی را در بر می گیرند.
چگالی مخصوص:
برای سنجش چگالی مخصوص هر سنگ میزان سنگینی آن را با همان حجم آب مقایسه می نمایند به شکلی که مثلا اگر چگالی مخصوص ترمالین از 3.03 تا 3.25 باشد یعنی کمی بیشتر از سه برابر همان حجم آب وزن دارد. چگالی مخصوص هر سنگ در شرایط استاندارد فشار و دما محاسبه می شود و با وزن سنگ متفاوت است.
سختی:
سختی هر سنگ میزان مقاومت آن سنگ در برابر خراش و ضربه را نشان می دهد برای سنجش میزان سختی یک سنگ از روشی به نام موس (Mohs’ scale ) استفاده می نماییم. با توجه به این روش هر چه میزان سختی سنگ بیشتر باشد آن سنگ از استحکام بیشتری برخوردار است. برای مثال الماس که بیشترین سختی را دارد برای تراش و برش سنگ های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
سنگ سختی
شیشه 1
سنگ گچ 2
کلسیت 3
فلوریت 4
آپاتیت 5
فلدسپار 6
کوارتز 7
توپاز 8
یاقوت کبود 9
الماس 10
سنگ های قیمتی رنگی
رنگ:
رنگ از ابتدایی ترین و اساسی ترین روش های تشخیص یک سنگ به شمار می آید. مثلا برای تشخیص فیروزه از سنگ های دیگر کافی است به دنبال سنگ های سبز آبی بگردیم و سپس با بررسی سایر خصوصیات فیروزه آن را در میان سایر سنگ ها شناسایی نمایی. رنگ بنفش نیز یادآور سنگ آماتیس است و رنگ سبز زمرد را در در ذهن تداعی می نماید. نکته قابل توجه این است که همین ویژگی می تواند در گمراه کردن ما نقش اساسی داشته باشد. برای مثال شفافیت الماس عامل اولیه تشخیص آن از سایر سنگ های قیمتی است. اما می توان الماس را در رنگ های زرد کم رنگ، صورتی، قرمز ، آبی و یا حتی سیاه نیز در طبیعت یافت که البته این مورد در هر صدهزار الماس یکبار به وقوع می پیوندد. به هر حال، همین ویژگی سنگ ها در ساخت انواع مصنوعی آن ها نیز مورد متوجه قرار می گیرد و کار تشخیص را سخت تر می نماید.
